Monopoly jest to gra planszowa, która polega na pomnażaniu kapitału poprzez handlowanie nieruchomościami i pobieranie czynszu od pozostałych graczy. Gracze poruszając się po planszy kupują nieruchomości, dworce, ulice oraz inne obiekty. W grze występuje także bank, który jest kredytodawcą, podatkobiorcą oraz wypłacającym zawodnikom pensję za przekroczenie pola „Startu”. Gracze poprzez odpowiednią działalność finansową starają się doprowadzić swoich rywali do bankructwa. W przypadku powodzenia przejmują oni nieruchomości bankrutującego rywala. Bankrutująca osoba odpada z dalszej rozgrywki, a ostatni gracz, któremu uda się utrzymać na planszy, zostaje monopolistą i tym samym wygrywa grę. Do dzisiaj ukazało się bardzo wiele wersji monopoly, w których można już nawet stosować specjalne karty kredytowe. Gra posiada także wiele klonów takich jak np. popularne w Polsce Fortuna, czy też Eurobiznes.
Historia gry
Gra monopoly została zaprojektowana w roku 1933, natomiast pierwsze wydanie datuje się na rok 1935. Korzeni tej gry należy jednak doszukiwać się już na początku XX wieku, wtedy to Elizabeth Magie opracowała grę Landlord’s Game. Gra ta miała jednak głównie na celu pokazać do czego może doprowadzić monopol na rynku nieruchomości, a nie służyć do celów rozrywkowych (dlatego też nie odniosła ona sukcesu). Z tego powodu Charles Darrow postanowił ją udoskonalić i wydać pod własną nazwą Monopoly. W ciągu kilku miesięcy od wydania gra stała się absolutnym hitem, a ludzie w sklepach masowo wykupywali wszystkie egzemplarze. Do dziś gra Monopoly sprzedała się na całym świecie w ilości 250 mln sztuk.
Zasady gry
• Informacje ogólne: gra polega głównie na handlu oraz spekulacjami dotyczącymi nieruchomości. Każdy gracz porusza się po planszy zgodnie z ruchem wskazówek zegara oraz wykupuje dostępne obiekty. Jeżeli gracz stanie na pole, którego właścicielem jest inny gracz, to musi zapłacić czynsz. Wysokość tego czynszu zależna jest od rodzaju nieruchomości, czy właściciel posiada na tym polu jakieś domy, czy też hotel. Każdy gracz wybiera sobie pionek i ustawia go na polu „Start”. Gracz, który jest właścicielem nieruchomości sam musi pilnować, aby inni gracze zapłacili mu czynsz. Tylko bank może udzielać pożyczek pod zastaw nieruchomości. Żaden zawodnik nie może udzielać drugiemu pożyczki. Zwycięża zawodnik, który doprowadzi do bankructwa pozostałych graczy.
• Przygotowanie gry: bankier ma ułożone domy, hotele, karty własności oraz pieniądze w odpowiednich przegródkach pudełka. Oddziela karty „Szansy” i „Kasa Społeczna”, następnie je tasuje i kładzie tekstem do dołu na odpowiednich polach umieszczonych na środku planszy. Bankier wypłaca każdemu zawodnikowi po 1500 zł w nominałach: 2×500 zł, 4×100 zł, 1×50 zł, 1x20zł, 2x10zł, 1x5zł, 5x1zł. Bank zarządza kartami własności aż do momentu, kiedy zostaną one wykupione przez graczy. Wypłaca on także graczom pensje, premie, pobiera podatki, udziela pożyczek pod zastaw, zbiera odsetki od pożyczek hipotecznych oraz wszystkie opłaty z tytułu kar. Bankier pełni także funkcję licytatora w momencie przeprowadzania między graczami licytacji. Nie ma możliwości, aby bank zbankrutował (jeżeli bank nie posiada więcej pieniędzy, to wypisuje rewersy na zwykłych kartkach papieru). Bankier pilnuje także, żeby żaden z graczy nie przekroczył czasu na swój ruch, który wynosi 50 sekund (w przypadku przekroczenia czasu gracz traci kolejkę).
• Poruszanie się po planszy: na początku gry gracze ustalają między sobą, bądź też losują kolejność ruchu. Następnie każdy gracz rzuca dwiema kośćmi i porusza swój pionek o ilość pół, którą wyrzucił kostkami. W przypadku wyrzucenia dubletu (na obu kostkach jest taka sama ilość oczek), zyskuje dodatkowy ruch. W przypadku wyrzucenia dubletu trzy razy pod rząd powoduje przeniesienie zawodnika do więzienia (nie ma on możliwości przejść przez start).
• Zakup nieruchomości: w momencie, kiedy gracz staje na polu niewykupionym przez nikogo, może wykupić daną nieruchomość, bądź też wystawić ją na aukcję. Jeżeli zdecyduje się na zakup nieruchomości, to wpłaca do banku należność oraz zabiera kartę nieruchomości, która jest potwierdzeniem jej zakupu. W przypadku wystawienia na licytację, obiekt kupuje gracz, który zaproponuje największą cenę za nieruchomość. Istnieje także możliwość sprzedaży nieruchomości po cenie, jaka gracze między sobą uzgodnią.
• Czynsz: jeżeli gracz stoi na polu, którego właścicielem jest inny gracz, to jest on zobowiązany zapłacić mu czynsz. Jeżeli nie jest w stanie zapłacić czynszu, to automatycznie zostaje bankrutem, oddaje swoje nieruchomości wierzycielowi i odpada z gry.
• Więzienie: gracz może trafić do więzienia z trzech powodów. Pierwszym z nich jest stanięcie na polu „idź do więzienia”, drugi to wyrzucenie dubletu trzy razy pod rząd, a trzeci sposób to wylosowanie karty z puli „Szansa” lub „Kasa Społeczna”, która nakazuje iść do więzienia. Jeżeli chcemy wyjść z więzienia, to musimy zapłacić 50 zł kaucji, możemy pokazać kartę wyjścia z więzienia, albo można wyrzucić dublet na początku następnej rundy. Gracz, który przez trzy kolejne rundy nie wyrzuci dubletu, musi zapłacić kaucję i wtedy wychodzi z więzienia. W przypadku, gdy nie ma z czego opłacić kaucji, to zostaje bankrutem, jego nieruchomości są przejmowane przez bank, a on sam odpada z gry.
• Szansa i Kasa Społeczna: jeżeli gracz stanie na pola o tych nazwach, to losuje z odpowiedniego zestawu kartę i czyta tekst na niej zamieszczony, a następnie wykonuje czynność, która jest na niej opisana.
• Podatki: plansza posiada dwa pola związane z opłatami podatkowymi. Na jednym pobierana kwota to 100 zł, a na drugim 200 zł. Gracz, który stanie na dane pole musi zapłacić na rzecz banku dana kwotę. Jeżeli go nie stać, to staje się bankrutem, jego nieruchomości przejmuje bank, a on sam kończy grę.
• Domy i Hotele: gracz posiadający wszystkie ulice z danego koloru ma monopol w tej dzielnicy, dzięki czemu od rywali może pobierać podwójny czynsz. Może także wykupywać na swoich ulicach domki. Jednak liczba domków na ulicy nie może być większa niż o 1 domek w porównaniu z pozostałymi ulicami na polach danego koloru. Domki można kupować w każdym momencie (nie ma obowiązku stać na określonym polu). W momencie, kiedy gracz będzie posiadał cztery domki na jednej ulicy, może wykupić w tym miejscu hotel dopłacając wartość za jeden domek i zamieniając wszystkie domki na jeden hotel. Dzięki temu gracz będzie mógł pobierać najwyższy możliwy czynsz na danym polu (stawki czynszu podane są na karcie nieruchomości).
• Premie: każdy gracz, który przechodzi linie startu, otrzymuje od banku premię w wysokości 200 zł.
• Kredyt: bank udziela pożyczek pod zastaw nieruchomości. Pożyczka wynosi połowę wartości danego obiektu. Gracz nie ma możliwości pobierać czynszu od innych zawodników do momentu wykupienia od banku karty. W razie problemów finansowych bank odkupuje także od gracza domy i hotele, ale za połowę ich wartości.
• Zakończenie gry: zwycięzcą zostaje gracz, który doprowadzi do bankructwa pozostałych konkurentów. Jeżeli nikt nie zbankrutuje, to zwycięzcę można ustalić poprzez podliczenie wszystkich nieruchomości, posiadanej gotówki, wartości domów, hoteli, a także zastawionych nieruchomości, ale po połowie ceny. Osoba, która posiada najwyższy kapitał zostaje zwycięzcą.
Jak wygrać w Monopoly?
Oto kilka zasad, które zwiększą szansę na wygranie Monopoly.
• Więzienie – należy pamiętać, że nie zawsze warto wychodzić jak najwcześniej z więzienia. Jeżeli przeciwnicy mają dużo zabudowanych ulic, a Ty boisz się stanąć na ich polach, to staraj się pozostać jak najdłużej w więzieniu (jeżeli masz kartę wyjścia z więzienia, to z niej nie korzystaj). Z kolei w przypadku kiedy gra dopiero się zaczęła, to warto jak najszybciej opuścić więzienie, gdyż na planszy znajduje się jeszcze dużo niewykupionych nieruchomości. Kiedy przeciwnik proponuje Ci odsprzedaż karty wyjścia z więzienia, nie kupuj jej za cenę wyższą niż wynosi wysokość kaucji.
• Negocjacje – negocjacje są jednym z najważniejszych elementów gry. Należy starać się uzyskać jak najwięcej handlując z pozostałym graczami. Staraj się, aby żaden z graczy nie skompletował ulic jednego koloru przed Tobą. Najlepszym sposobem jest sprzedaż rywalowi brakującej nieruchomości za wszystkie pieniądze, które on posiada. Dzięki temu Ty będziesz miał gotówkę na zakup nowych ulic, czy też domków, a Twój rywal z powodu braku gotówki będzie przez pewien czas uziemiony. W momencie jak stanie na polu podatków, bądź też na polu innego gracza, będzie on zmuszony do zastawienia swoich nieruchomości w celu uregulowania swoich zobowiązań.
• Skompletuj jak najszybciej całą dzielnicę – czynsz za jedną nieruchomość nie zrobi z Ciebie bogacza. Ale kiedy będziesz miał już całą dzielnicę, to zaczniesz dobrze zarabiać. Za posiadłość z hotelem można zarobić nawet tysiące złotych. Warto także posiadać dworce, ponieważ zawodnicy często stają na te pola. Pola użyteczności publicznej też są dobre, ale na nich dużej sumy się nie zarobi.
• Nie zawsze drożej znaczy lepiej – pamiętaj, że lepiej skompletować tańszą dzielnicę, niż droższą, ponieważ postawienie domów (czy też hoteli) jest tam dużo tańsze. Droższe lokalizacje możesz kupić sobie później, lub też dostać od zawodnika, który zbankrutuje.
• Unikaj braku gotówki – w tej grze nigdy nie wiadomo na jakim polu staniesz. Musisz brać pod uwagę, że w najbliższym ruchu możesz stanąć na polu podatkowym, bądź też na polu innego gracza. Warto na takie wypadki mieć zapas gotówki (przynajmniej 200-300 złotych), aby nie być zmuszonym na branie pożyczki od banku pod zastaw nieruchomości.
• Ważna pomarańczowa dzielnica – postaraj się wykupić pomarańczową dzielnicę, ponieważ badania statystyczne mówią, że najczęściej zawodnicy stają na te pola. Jest to spowodowane tym, że łatwo stanąć na nie wychodząc z więzienia. Domki w tej dzielnicy są dość tanie (100 zł/domek), a czynsze stosunkowo wysokie.
Te informacje nie dają Ci 100% pewności, że wygrasz, ale na pewno są bardzo przydatne. Jednak najlepsza metoda na zwycięstwo, to dobrze zapoznać się z tą grą. A do tego trzeba grać, grać i jeszcze raz grać!